Uitvaart etiquette
Opeens ligt hij daar op de deurmat: de rouwkaart van die ene dierbare persoon die onlangs is overleden. Je bent uitgenodigd om aanwezig te zijn op zijn of haar uitvaart, maar stiekem zie je hier wel tegenop. Want hoe zit het eigenlijk met die welbekende ongeschreven regels, oftewel: hoe gedraag je je op een crematie of begrafenis? Wij vertellen je meer over de etiquette op een begrafenis of crematie.
Moet ik in het zwart?
Het is makkelijk om te zeggen dat je per definitie een zwarte outfit uit de kast moet trekken. Anno 2019 is het echter niet altijd meer vanzelfsprekend dat je met een zwarte look naar de uitvaart komt. De regels bij een begrafenis of crematie voor wat betreft kleding zijn in de loop der tijd namelijk versoepeld. Als er niks op de uitnodiging staat aangegeven, is het inderdaad wel gebruikelijk om voor zwart of een donkere kleur te kiezen. Soms kiest de familie er echter voor om voor een andere dresscode te gaan. Dan zullen ze dit meestal aangeven op de uitnodiging.
Rouwkleding in de middeleeuwen
In de vroege middeleeuwen trokken adellijke weduwes zich meestal terug in kloosters. Zij droegen daar kleding die vergelijkbaar was met die van de nonnen, ook al waren ze niet echt tot de orde toegetreden. Dit werd van lieverlee ook de dracht voor weduwen buiten het klooster. Het gaat dan om een wijd habijt, een kapje dat het haar en het voorhoofd helemaal bedekt en een sluier. Buitenshuis droeg de weduwe een wijde mantel met capuchon of een huik. Behalve zwart droegen de weduwes ook grijs, wit en bruin. Zij droegen deze kleding de rest van hun leven, tenzij ze hertrouwden. Mannen in de rouw droegen een gewaad dat op een monnikspij leek, maar alleen in de periode voor en vlak na de begrafenis.
Rouwkleding Eerste Wereldoorlog
Na de eerste wereldoorlog kwam er vrij snel een einde aan de intense en ingewikkelde manier van rouwen die in de 19e eeuw was ontstaan. Dit heeft onder andere te maken met het enorme verlies aan mensenlevens tijdens de oorlog. Men dacht dat het slecht zou zijn voor de moraal van burgers en van soldaten met verlof als er voortdurend een groot deel van de bevolking in de rouw was. Ook de veranderende rol van de vrouw tijdens en na de oorlog speelde een rol. Steeds meer vrouwen werkten buitenshuis en konden daardoor niet maandenlang in het zwart gekleed gaan. Tijdens de economische crisis van de jaren dertig was een uitgebreide rouwgarderobe voor veel mensen ook niet meer betaalbaar.
Rouwkleding Tweede Wereldoorlog
Na de tweede wereldoorlog verdween in grote delen van de West-Europa de gewoonte om rouwkleding te dragen. Ook koninklijke families dragen tegenwoordig meestal geen rouwkleding meer als het overleden familielid eenmaal is begraven. In Zuid- en Oost-Europa is het dragen van rouwkleding zeker onder oudere vrouwen echter nog wel gebruikelijk.
Kleding en accessoires
Nette kleding op een uitvaart; het klinkt logisch, maar het gaat toch vaak mis. Een spijkerbroek en T-shirt is over het algemeen niet wenselijk, tenzij anders vermeld op de rouwkaart. Wordt daarin gevraagd om een bepaalde kledingkleur of -stijl, dan is dit altijd leidend.
Als de rouwkaart geen kledingwens vermeldt, kies dan voor donkere, onopvallende kleuren. Denk hierbij aan een klassiek zwart pak, grijs of lichtblauw overhemd en passende stropdas. Hier horen nette, zwarte schoenen bij.
Is het warm? Kies dan voor luchtige kleding, zoals een katoenen blouse of een linnen broek. Zorg in ieder geval voor gepaste kleding zonder gaten, scheuren of vlekken. Een jas laat je altijd achter in de garderobe.
Voor accessoires geldt dat maximaal twee stuks doorgaans zijn toegestaan. Een klein accent is geen probleem, maar vermijd grote horloges of een zichtbare ketting. Dat leidt de aandacht af.
Een zonnebril mag, mits ingetogen. Zet de zonnebril dan wel binnen af. Hetzelfde geldt voor een hoed.
Hier een aantal do’s en dont’s voor je kledingkeuze als je naar een uitvaart moet terwijl het meer dan 30 graden is:
Do’s:
- dames laat gerust je panty achterwege, met deze warmte hebben je benen vast inmiddels een mooi bruin kleurtje gekregen waardoor je dus gerust die snikhete panty achterwege kunt laten
- neem een vestje of pashmina mee, je mag gerust een nette top of jurkje zonder mouwen dragen. Zorg alleen dat je een vestje of pashmina bij je hebt om tijdens de ceremonie/het formele deel even aan te trekken of om te slaan
- datzelfde geld voor de heren, heb je een shirt of hemd met korte mouwen aan? Draag dan tijdens de plechtigheid even een jasje eroverheen
- een jeans is al snel broeierig en warm. Maar de oplossing is niet de korte broek. Draag een katoenen broek, bijvoorbeeld een chino. Deze zijn van dunne, katoenen stof die prettig zit, een stuk koeler is dan een jeans en toch gekleed staat
- voor beiden, draag dichte schoenen! Je hoeft heus niet je winterschoenen aan, maar slippers zijn het andere uiterste…
Don’ts:
te bloot, besef dat je toch op een formele bijeenkomst bent. Hoe warm het ook is, zorg dat het grootste deel van je lijf netjes bedekt is
- geen slippers, een peeptoe gaat nog net. Maar voor de rest zijn alle schoenen met open tenen, zowel voor mannen als vrouwen een absolute don’t. En heren, sokken in de slippers telt niet!
- een korte broek of bijvoorbeeld een afritsbroek is heel informeel. Dus tenzij het bij het thema van de uitvaart past- geen korte broek.
Condoleren, hoe werkt dat?
Bij elke uitvaart, groot of klein, in binnen- of buitenland, komt het moment dat je als gast de familieleden gaat condoleren; laten zien dat je met ze meeleeft. Hoe dit in zijn werk gaat, is per uitvaart verschillend. Bij de ene uitvaart zal dit op de traditionele wijze gaan, dus door middel van een condoleance rij, maar bij de andere uitvaart zal een condoleance weer gebeuren op het moment dat dit goed voelt en het er wat losser aan toe gaan. Dat is dus een kwestie van aanvoelen. Als je even niet weet wat te doen, hebben we een aantal tips voor je. Bij een persoonlijke condoleance is het 't allerbelangrijkst dat je je probeert in te leven in de betreffende persoon. De meeste mensen hebben bijvoorbeeld geen behoefte aan een lang gesprek, probeer het dus kort te houden, maar wel met gevoel. Soms is een hand en een knikje of een kleine knuffel al genoeg. Daarnaast zijn er nog meer mensen die hen willen condoleren en is het voor de familie een beladen taak. Kort, krachtig, maar met gevoel zijn dus de kernwoorden. Wil je meer kwijt? Bewaar dit dan voor na de uitvaart of schrijf het op een condoleancekaart.
Vlaggen op de rouwauto:
In Nederland is een lijkwagen wettelijk gedefinieerd als een motorvoertuig dat als personenauto is gebouwd, dat bestemd is voor het vervoer van overledenen en dat daarvoor speciale voorzieningen heeft. Een lijkwagen die onderdeel is van een uitvaartstoet is specifiek herkenbaar aan twee zwarte, witomrande, driehoekige vlaggetjes voor op de auto, met daarop voorheen een liggend wit kruis, sinds 1 juli 2010 officieel drie liggende strepen.
Verkeersregels:
Een waardig verloop van de rouwstoet is ook afhankelijk van andere verkeersgebruikers. Soms ontstaat wel eens de neiging om tussen twee auto’s door naar de overkant van de straat te gaan. Het is echter bij wet verboden om een rouwstoet te doorkruisen. Weggebruikers moeten op een gelijkwaardige kruising voorrang verlenen aan de volgauto's van een rouwstoet, ook als de rouwstoet van links komt of afslaat. Deze regeling geldt alleen voor gelijkwaardige kruisingen, en dus niet voor kruisingen met verkeerslichten, voorrangsborden of haaientanden. De auto’s van een rouwstoet moeten altijd stoppen voor een rood verkeerslicht en moeten voorrang verlenen aan het verkeer op een voorrangsweg of rotonde. Bij zebrapaden krijgt een voetganger of een bestuurder van een gehandicaptenvoertuig normaal gesproken zelf voorrang, maar moet een naderende rouwstoet voor laten gaan. Deze regels gelden alleen als de voertuigen van de rouwstoet (zowel de rouwauto en volgauto’s als particuliere volgauto’s) op de juiste wijze voorzien zijn van de officiële vlaggen. De hoogte van de boete voor het doorsnijden van een rouwstoet is 90 euro.